Jak szybko, ale prawidłowo, porównać zarobki w Polsce z innymi krajami?

Kiedy porównujemy zarobki w różnych krajach, nie możemy jedynie opierać się na danych przekształconych o kurs walutowy, bo ceny w krajach różnią się niezależnie od waluty. Kraje mają inne warunki geograficzne, a stąd jedne surowce są bardziej dostępne, inne mniej. Kraje mają różną kulturę i w jednym może być większy popyt na jakiś produkt, w drugim mniejszy. Ponadto nie wszystkie dobra są handlowalne, a to znaczy, że kurs walutowy nie może ich uwzględnić. Stąd kraje bogatsze będą mieć droższe np. usługi publiczne, a to z kolei przekłada się na wyższe ceny także dóbr handlowalnych.

W poprzednim wpisie pokazałem, jak szybko porównać ceny między krajami OECD. Teraz pokażę, jak porównać dochody między nimi. Najbardziej aktualne dane dotyczą roku 2021, więc pamiętajmy, że są opóźnione w stosunku do porównań cenowych.

1. wchodzimy na stronę OECD z tabelą PKB per capita PPP (w dolarach) . Na tablicy powinna widnieć etykieta:

(jeśli jest inna klikamy w Measure i wybieramy właściwą).

2. W pierwszej kolumnie szukamy kraju, czyli Polski (Poland). Na 2021 r. było to 37 711 USD:

3. Dla porównania szukamy Niemiec (Germany) - jest to 58 784 USD. W USA 70 181 USD, a średnio w OECD 48 958 USD.

4. Czyli średnio realnie zarabiają więcej: 

- Niemcy o 56% więcej (58,8 / 37,7 = 1,56),

-  USA o 86%,

- OECD o 30%.

Porównajmy teraz dochody krajów bez korekty o PPP:

1. Klikamy w Measure:

2. Wybieramy Per head, current prices, current exchange rates

3. Szukamy odpowiednich krajów do porównań na 2021. Polska miała wtedy 17 804 USD. Zauważmy, że to odpowiadało przeciętnemu wynagrodzeniu: średni kurs USD wynosił ok. 3,8. Stąd miesięcznie dostajemy ponad 5,6 tys. zł (17804/12*3,8 = 5634). ZUS podaje, że w 2021 było to 5663 zł.

4. Niemcy mieli 51 204, USA 70 181, OECD 42 581 USD. Zatem nominalnie Niemcy zarabiają prawie 3 razy więcej, USA prawie 4 razy więcej, OECD o 40% więcej.

Jednak w 2022 przedstawione statystyki nieco się zmienią, bo mamy sporo wyższą inflację od Niemiec i USA. Nasz sąsiad prawdopodobnie zarabiał realnie w tym roku o 60% więcej, a USA o 90%. Natomiast w ujęciu nominalnym nieco ich nadgonimy. To też pokazuje, że nominalne porównania nie mają dużego sensu.

Dodatek

Chociaż obliczenia PKB PPP są skomplikowane (zob. dokumentację OECD), to sama idea jest prosta:

PKB [w PLN] = wartość wydatków w gospodarce = średnia cena [w PLN] * ilość dóbr i usług.

Średnia cena w PLN najpierw jest zamieniona w USD:

PKB [USD] = średnia cena [PLN] * ilość dóbr i usług * kurs złotego w USD = średnia cena [USD] * ilość dóbr i usług

Ten PKB to właśnie current prices, current exchange rates.

Żeby przekształcić ten PKB w PKB PPP musimy pomnożyć pierwszy z nich przez odpowiedni współczynnik korygujący:

PKB PPP [USD] = średnia cena [USD] * ilość dóbr i usług * WK,

WK = średnia faktyczna cena [USD] / średnia cena [USD]

Nowa, faktyczna cena w USD jest to cena produktu w USA, a więc w dolarach, a nie jak dotychczas jedynie przekształcona z PLN na USD. 

Przykład:

cena chleba w Polsce = 4 zł

cena chleba w USA = 1,6 USD.

Bochenek chleba starczy na 3 dni, tj. w ciągu roku kupujemy 122 bochenków. Wtedy:

wydatki w Polsce na chleb [PLN] na osobę w ciągu roku = 4 zł*1*122 = 488 zł.

Analogicznie w USA:

wydatki w USA na chleb [USD] na osobę w ciągu roku = 1,6 USD*1*122 = 195 USD.

W 2021 r. kurs złotego wyniósł ok. 0,26 USD. Stąd:

wydatki w Polsce na chleb [USD] na osobę w ciągu roku = 4 PLN*0,26 USD/PLN*122 = 127 USD.

WK = cena chleba w USA w USD / cena chleba w Polsce w USD

WK = 1,6 USD / (4*0,26 USD) = 1,538

127 USD*1,538 = 195 USD.

Dostaliśmy tyle samo wydatków na chleb w Polsce i USA (195 USD rocznie), ponieważ założyliśmy, że ludzie w obu krajach zjadają tyle samo chleba. Różnice będą występować dopiero przy mniej podstawowych produktach. Powiedzmy jednak, że Amerykanie kupują co dwa dni chleb, tak że w ciągu roku kupują 183 bochenków chleba:

wydatki w USA na chleb [USD] na osobę w ciągu roku = 1,6 USD*1*183 = 293 USD.

Dane dla Polski się nie zmieniają, czyli nadal wydajemy 195 dol. na chleb. Porównamy oba kraje:

293 / 195 = 1,5.

Czyli USA wydają o 50% więcej na chleb, ale to również znaczy, że ich dochody przeznaczane na chleb są o 50% większe. Gdybyśmy jednak uwzględnili wszystkie produkty i usługi, dostalibyśmy 1,86, tzn. 86% więcej - to właśnie PKB PPP wykazane przez statystyki OECD.