Kalkulator do obliczania zysków z akcji metodą FIFO

Chociaż obliczanie zysków i strat z papierów wartościowych pozornie wydaje się sprawą bardzo prostą, to dla wielu transakcji (na tym samym walorze) okazuje się to zaskakująco trudne. Dla jednej transakcji kupna i sprzedaży, zadanie jest banalne. Jednak w momencie gdy jednego dnia kupujemy 10 akcji po cenie p1, następnego dnia 30 akcji po cenie p2, a potem sprzedajemy wszystkie 40 akcji po p3, to obliczamy zysk metodą FIFO (First In, First Out) znaną księgowości, tj. pozbywamy się najpierw tych aktywów, które kupiliśmy wcześniej, a więc dostajemy 10*(p3 - p1)  i do tego dodajemy resztę, czyli 30*(p3 - p2). Sytuacja się jeszcze bardziej komplikuje, gdy papiery sprzedajemy partiami, np. 5 akcji po p3 i 35 po p4. Wtedy mamy 5*(p3 - p1) + 5*(p4 - p1) + 30*(p4 - p2).  Ręczne obliczanie dochodów staje się bardzo żmudne, a prostej funkcji w Excelu do tego nie znajdziemy.

Oczywiście są programy, które obliczają to wszystko za nas. Jednakże zwykły inwestor giełdowy ma trudniej, bo nie używa programów księgowych i najczęściej musi sam liczyć w arkuszu kalkulacyjnym. Gdy robi niewiele transakcji, to nie jest to wielki problem, ale w pewnym momencie i przy większej liczbie transakcji można się pogubić albo pomylić. Ja dotychczas nie stosowałem FIFO i to co robiłem to opierałem się na metodzie średniej ważonej ilością wolumenu. Im większa ilość danego papieru, to tym większa była waga w cenie zakupu / sprzedaży. Ta metoda dawała niezłe przybliżenie rzeczywistych wyników. Nie pozwalała jednak ocenić czy w danym roku będzie płacony PIT i w jakiej wysokości. 

Stworzyłem więc makro, które oblicza metodą FIFO dochody kapitałowe na podstawie wyciągu bankowego. Link do pobrania znajdziemy tutaj . W pliku są dwa arkusze. Dla przykładu pierwszy wygląda tak:

Mamy tu wyciąg operacji kupna i sprzedaży podobny do tego, jaki można ściągnąć w formacie .csv w eMaklerze, tj. mbanku. Z tym że w kolumnie 'Wartość' jest formuła, uwzględniająca dodatkowo prowizję. Ustawienia prowizji są w komórkach K2 (minimum 3 zł) i L2 (maksimum 0,39%). Jeśli więc nasz wyciąg zawiera już prowizję (cena kupna jest powiększona o nią, a cena sprzedaży pomniejszona), to po prostu wpisujemy 0. Jeśli chodzi o 'Czas transakcji', to musi mieć format tekstu i zawierać 4 cyfry roku, a transakcje muszą być posortowane od najnowszej do najstarszej. W mbanku podany jest dokładny czas, czyli data i godzina, co generalnie nie ma żadnego znaczenia dla tego kalkulatora, ponieważ dla niego liczy się tylko rok kupna i sprzedaży. Z tym że godzina wskazuje która transakcja była wcześniej, więc jeśli dostajemy oryginalną listę transakcji w odwrotnej kolejności, to wtedy będzie mieć znaczenie godzina dla koniecznego posortowania. Kolumna 'K/S' to oczywiście kupno/sprzedaż, natomiast kolumna 'Giełda' nie ma większego znaczenia (możemy ją użyć do jakichś dodatkowych własnych oznaczeń).

Kiedy mamy wszystko poprawnie ustawione, klikamy przycisk do obliczania zysków i strat. Może pojawić się okno z ostrzeżeniem, że liczba sprzedanych walorów nie pokrywa się z liczbą kupionych walorów. Pamiętajmy, by uwzględnić splity, resplity, pda itp. - najlepiej skorygować mniejszą liczbę akcji do większej i większą wartość do mniejszej ze względu na zaokrąglenia. Drugi arkusz przedstawia wyniki:

Tabela pokazuje zyski z każdej transakcji sprzedaży. Suma po danym roku podatkowym pokaże faktyczne dochody lub straty w tym roku.

Kalkulator będzie pomocny także do sprawdzenia, czy w otrzymanym PIT-8C dostaliśmy takie same wartości. W razie czego możemy się też nim posłużyć, jeśli zgubiliśmy PIT z dawnych lat.